Oto FOWIZM w pigułce

Fowizm (jego twórcy określani byli złośliwie: les fauves  –  dzikie bestie) ostatecznie ukształtował się w 1905 roku. Natomiast w latach 1906 – 07 osiągnął swój punkt kulminacyjny. Artystów tego kierunku charakteryzował indywidualizm, który bardzo mocno podkreślali, głosząc, że malarz powinien realizować i rozwijać przede wszystkim swoją własną osobowość artystyczną. Dominującą rolę odegrały wpływy Gauguina i jego koncepcja abstrakcyjnego koloru. Sięgali też do inspiracji sztuką ludową i meksykańską, do rzeźby murzyńskiej i do malarstwa wczesnego renesansu. Nawiązywali do twórczości van Gogha, Cezanne`a i Gauguina.  Fowiści przeciwstawiali się malarstwu realistycznemu oraz impresjonizmowi. Dążyli do konstrukcji obrazu i monumentalności. Chcieli ukazywać świat w postaci stałej i niezmiennej. Pragnęli wywoływać silne wrażenia u widza przede wszystkim poprzez sugestywność koloru, tym samym lubili szokować dlatego używali intensywnych i jaskrawych barw kładąc je na płótno wprost z tuby. Przeważały barwy zimne, niebieskie, zielone, fioletowe kładzione dużymi płaskimi plamami oraz nerwowymi pociągnięciami pędzla. (wpływy: Gauguina, van Gogha). Dążyli do syntezy, do prostoty.

Upraszczali znacznie rysunek, który miał być tylko symbolem formy. Fowiści traktowali rysunek jako formę dekoracyjną ale również jako element kompozycji swoich obrazów. Pełnił on jednak rolę drugorzędną wobec koloru, który był naczelną zasadą fowistycznego malarstwa. Stosowali barwne kontury albo białe obwódki.  Przedmioty i postacie ludzkie pokazywali pod kątem ich funkcji plastycznej  jako zestaw barw i arabesek. Nie naśladowali natury lecz chcieli z nią współtworzyć. Kolor traktowali abstrakcyjnie, a układ barw i przedmiotów nie miały nic wspólnego z rzeczywistością. Nie stosowali świateł i cieni, kładli jednakowo żywy kolor na wszystkich planach oraz nie przestrzegali zasad linearnej perspektywy. Credo fowizmu i fowistów: ekspresja.

Przykłady dzieł trzech najważniejszych przedstawicieli tego okresu najbardziej charakteryzujących fowizm:

Najważniejszą postacią wśród fowistów jest: Henri Matisse (1869 – 1954).

„W tańcu” (1909) – dekoracja ścienna. Monumentalna kompozycja otwierająca drugi, bardzo dojrzały okres fowistyczny w twórczości Matisse`a, „Przepych, spokój, rozkosz”(1904) – jest przykładem użycia przez Matisse`a techniki puentylizmu., „Czerwony pokój” lub „Harmonia czerwieni”(1908-9).

image025

Andre Derain (1880 – 1954) „Drzewa”(1906), „ Most Westminsterski”(1906)

Maurice de Vlaminck (1876 – 1958), samouk. Najbardziej wśród wszystkich przedstawicieli fowizmu pasowało do niego określenie le fauve – dzika Bestia (zwierz)

„Czerwone drzewa” (1906) – inspiracja Gauguinem i ekspresją. Brutalność w doborze jaskrawych i niesłychanie intensywnych kolorów, czerwonych, niebieskich, żółtych. Uproszczony i schematyczny rysunek, płaskie traktowanie obrazu, brak modelunku i cieni. Szukał przede wszystkim ekspresji dlatego wśród wszystkich fowistów był najbliższy ekspresjonizmowi.

„Sekwana w Chatou”(1906)

Ich wczesne dzieła zdradzają wpływ postimpresjonizmu, a zwłaszcza neoimpresjonizmu oraz związanych z nim artystów, takich jak Paul Signac.

Bibliografia:

A. Kotula, P. Krakowski, Malarstwo, Rzeżba, Architektura, Warszawa 1972

Postaw mi kawę na buycoffee.to

Fascynacja animacją awangardową – „Zabawne grymasy śmiesznych twarzy” (Humorous Phases of Funny Faces) – James Stuart Blackton

Zabawne grymasy śmiesznych twarzy” (Humorous Phases of Funny Faces) – James Stuart Blackton.

image001

Jeden z pierwszych filmów animowanych zrealizowany przez Jamesa Stuarta Blacktona i firmę Vitagraph, dopuszczony do dystrybucji kinowej 6 sierpnia 1906 roku.

James Stuart Blackton urodził się w Anglii w 1875 roku, natomiast zmarł w Kaliforni w 1941 roku. Na stałe zamieszkał w Stanach Zjednoczonych w 1885 roku. Z zawodu był karykaturzystą i pionierem filmu animowanego oraz jednym z założycieli towarzystwa filmowego Vitagraph[1].

Ilustracja 1

image005

James Stuart Blackton był pionierem w sztuce animacji i eksperymentował przede wszystkim z techniką poklatkową.

Według Pawła Sitkiewicza („Małe wielkie kino…”) film jest wykonany metodą lightining sketches, co oznacza błyskawiczne karykatury satyryczne, które są tworzone przez artystę rysownika na oczach publiczności. Często na żywo. Na ogół przeplatane są one wątkami humorystycznymi, dowcipnymi monologami lub żartami[2]. (Błyskawiczne, zrobione naprędce szkice). Technika, którą w Ameryce nazywano talking chalks lub chalk talks („gadająca kreda”). Polegało to na tym, że artysta niemalże jednym pociągnięciem reki (błyskawicznie) szkicował postacie np. znanych osób albo fabularyzowane scenki.

Analiza:

Film składa się z czterech ujęć i wykonany jest techniką poklatkową. Uznany został za za pierwszy film animowany w jednym odcinku[3].

Film zaczyna się od przedstawienia na planie ręki rysownika, który rysuje na czarnej tablicy (tle) białą kredą konturową karykaturę łysego mężczyzny obok niego dorysowuje – dzięki poklatkowej technice zdjęć – oblicze figlarnej kobiety. Oboje przedstawieni jako popiersia. Następnie te postacie poprzez dodanie elementów animacji ożywają, autor dodaje grymasy twarzy, emocje, mimikę, miny.

Ilustracja 2, 3

Następnie artysta dorysowuje na głowie mężczyzny cylinder i w ustach papierosa. Ukazuje się dym, którym dmucha w oblicze kobiety, na której twarzy ukazuje się oburzenie. W końcu chmura dymu przesłania całą postać kobiecą i znowu pojawia się dłoń artysty, która gąbka zmazuje obie postacie z tła.

W drugiej scenie na czystej nowej czarnej tablicy pojawia się biała konturowa postać mężczyzny z parasolem i melonikiem, rysowana niewidzialna ręką oraz ukazana w całości i z profilu, która kilka razy podryguje. Tym razem nie jest to rysunek kredą tylko forma wycięta z białego papieru[4]. (P. Sitkiewicz). Następnie postać znika. Trzecia scena to rozmazane twarze dwóch osób ukazanych z profilu, które wyostrzają się stopniowo i po kawałku znikają. W scenie tej Blackton wykorzystał projekcję wsteczną sekwencji animowanej.

Ilustracja 5, 6

Na samym końcu w czwartej scenie widzimy klauna (pajacyka) bawiącego się albo wykonującego ćwiczenia z psem rasy pudel. Postać ta również jest wycięta z białego papieru[5]. Następnie ręka artysty ściera gąbką stopniowo wszystko z tablicy dodając wątek humorystyczny, gdyż przerywa swoją czynność w połowie zostawiając fragment klauna, który jeszcze odrobinę się rusza. Następnie zostaje już tylko biała zatarta plama i na tej scenie cała animacja się kończy. Cały film nie ma fabuły, jest tylko popisem efektów specjalnych z użyciem tablicy i kredy.

Ilustracja 8

image016

Najważniejsze sceny po kolei:

Ilustracja 9

image018

Bibliografia:

  1. Paweł Sitkiewicz, Małe wielkie kino : film animowany od narodzin do końca okresu klasycznego, Gdańsk: słowo/obraz terytoria, 2009.
  2. B. Salt, Styl i technologia filmu. Historia i analiza, t.1: 1895-1913, przeł. A. Helman, Łódź 2003.
  3. Ilustracje, Humorous Phases of Funny Faces, [online], dostępny w internecie: https://www.google.pl/search?q=Humorous+Phases+of+Funny+Faces.&client=opera&hs=duS&source=lnms&tbm=isch&sa=X&ved=0ahUKEwiR5IqQ3MDYAhWBBSwKHZ7AAmYQ_AUICigB&biw=1280&bih=896#imgrc=_ [dostęp: 4 stycznia 2018].
  4. Link do animacji: Humorous Phases of Funny Faces, [online], dostępny w internecie: https://youtu.be/8dRe85cNXwg, [dostep: 4 stycznia 2018].
  5. Zdjęcie, James Stuart Blackton, [online], dostępny w internecie: http://www.imdb.com/name/nm0085865/, [dostep: 4 stycznia 2018].

[1] James Stuart Blackton, [online], dostępny w internecie: http://www.imdb.com/name/nm0085865/, [dostęp: 4 stycznia 2018].

[2] Paweł Sitkiewicz: Małe wielkie kino : film animowany od narodzin do końca okresu klasycznego. Gdańsk: słowo/obraz terytoria, 2009, s. 39.

[3] B. Salt, Styl i technologia filmu. Historia i analiza, t.1: 1895-1913, przeł. A. Helman, Łódź 2003, s. 143.

[4] Paweł Sitkiewicz: Małe wielkie kino : film animowany od narodzin do końca okresu klasycznego. Gdańsk: słowo/obraz terytoria, 2009, s. 40.

[5] Ibidem, s. 40.

Oto KUBIZM w pigułce

Właściwy kubizm poprzedzała faza prekubistyczna zwana również fazą kubizmu cezannowskiego (1906 – 1909). Otwiera ją Picasso pojawieniem się w jego twórczości inspiracji sztuką wczesnoiberyjską, murzyńską (Portret Gertrudy Stein). Natomiast „Panny z Avignion” namalowane w 1906/7 roku rozpoczynają epokę kubizmu.

Wpływy: odkrycie rzeźby murzyńskiej, sztuki prymitywnej, twórczość Gauguina, wystawy Seurata oraz Cezanne`a.

Decydującą rolę odegrały dwie cechy twórczości Cezanne`a: ukazywanie wbrew zasadom klasycznej perspektywy – deformacja, oraz sprowadzanie przedmiotów do form podstawowych. Malarstwo prekubistyczne charakteryzowały tonacje neutralne, szarości, brązy, beże, czerń i biel. Obrazy były monochromatyczne. Niektóre formy odrealnione.

Kubizm analityczny (1909 – 1911/12) – Przedmioty oglądane zastąpione są przedmiotami pomyślanymi. Artyści ukazywali nową przestrzeń na płaszczyźnie przez pokazywanie przedmiotów ze wszystkimi ich aspektami, symultanicznie. Przedmioty były ukazane widzowi do oglądania ze wszystkich stron z uwzględnieniem skrótów perspektywicznych. Bryły były rozłożone na części elementarne na płaskiej powierzchni płótna. Kolorystyka w większości monochromatyczna gdzie temat stanowiła głównie martwa natura składająca się z przedmiotów o prostych formach geometrycznych. Przedstawiali w swoich obrazach m.in. instrumenty muzyczne, butelki, kieliszki, krawędzie różnych sprzętów. W końcu takie poszukiwania i upraszczanie form doprowadziło w ostateczności do zupełnego zaniknięcia malowanego przedmiotu w kompozycji co określano kubizmem hermetycznym. Tacy artyści jak Picasso i Braque wprowadzili litery do swoich obrazów jako element figuratywny następnie w schyłkowej fazie stosowali collage naklejając na płótno wycinki gazet, tapet oraz karty do gry.

Ostatnia faza kubizmu, kubizm syntetyczny (1912) –  był on reakcją na kubizm hermetyczny. Przywrócił przedmiotom ich pełne znaczenie. Jednak artyści starali się oddawać bardziej istotę malowanego przedmiotu niż jego rzeczywisty wygląd. Posługiwali się uproszczonymi znakami mającymi jedynie znaczące cechy przedmiotu. Stosowali płaskie plamy barwne, nakładane warstwowo, jedna na drugą, w nasyconej barwie kolorystycznej. Obrazy miały nastrój spokojny i wyważony, zbliżały się do pewnego rodzaju klasycyzmu malarskiego.

Kubizm miał ogromne znaczenie dla nowoczesnej sztuki. Zerwał z kopiowaniem natury na rzecz swobody tworzenia. Nie malowano wizerunków danych przedmiotów lecz tworzono raczej kompozycje malarskie. Artyści kubistyczni nie rezygnowali jednak z przedmiotowości jednakże ukazywali świat nie zniekształcony przez zmysły.

Powstanie i rozwój kubizmu wiąże się przede wszystkim z twórczością: Pabla Picassa i Georga Braque`a.

Przykłady dzieł : P. Picasso „Panny z Avignon”(1906/7), G. Braque „Martwa natura: Le Jour”(1929)

   georges-braque-still-life-le-jour-1929-1360237156_orgBraque „ Martwa natura: Le Jour”(1929)

16pic_3024761_b Picasso „Panny z Avignon”(1906/7)

Bibliografia:

A. Kotula, P. Krakowski, Malarstwo, Rzeżba, Architektura, Warszawa 1972

Postaw mi kawę na buycoffee.to