Kwiecień 2019 – jedna sztuka

Pieter Brueghel The Younger, Pejzaż zimowy z łyżwiarzami i pułapką na ptaki, ok. 1600, Muzeum Narodowe we Wrocławiu.

To najczęściej kopiowany obraz Pietera Bruegl`a Starszego. Reprodukowany przez jego syna Pietera Brueghl`a Młodszego ponad 60 razy. Z czego 10 znanych nam kopii jest sygnowanych i 5 datowanych kolejno 1601, 1603, 1616, 1626, 1631. Obraz na zdjęciu datowany jest na rok ok. 1600. Dzieło tematycznie stanowiło inspirację dla innych holenderskich autorów zimowych pejzaży.

Motyw namalowany przez Pietera Brueghl`a Młodszego doczekał się stu dwudziestu siedmiu wersji. Według Klausa Ertza, badacza twórczości Brueghl`a Młodszego, 45 z tych wersji są powtórzeniami autorstwa samego mistrza, 51 powstało w jego pracowni, a 31 namalowali inni artyści.

Oprocz typowego przedstawienia pejzażu zimowego ukazującego grono mieszkańców wioski ślizgających się i spacerujących po zamarzniętej rzece, autor wyraźnie zaznaczył funkcję starych przewróconych drzwi leżących pochyło na ziemi po prawej stronie obrazu od strony widza, które za pociągnięciem sznura walą się na ziemię i zabijają zaskoczonego ptaka skuszonego przynętą. Ta scena stanowi pewne przesłanie. Autor próbuje przekazać poprzez wprowadzenie pułapki na ptaki głębszy sens dla całego przedstawienia. Po lewej stronie obrazu pokazana jest beztroska zabawa na kruchym lodzie, a z prawej strony – zdradliwa pułapka grożąca śmiercią niewinnym ptakom. Tym samym lekkomyślność ptaka kojarzyć można z beztroską łyżwiarzy. Stanowi to ostrzeżenie o niebezpieczeństwie czającym się wszędzie jak i przekazuje apel o rozwagę.

Obraz namalowany w tonacjach bieli, szarości, brązów z akcentowanymi czerwienią strojami łyżwiarzy kontrastuje i podkreśla delikatny błękit nieba. Przemawia swoją spontanicznością i świeżością do naszej wyobraźni.

Polski malarz Wojciech Weiss być może równiez inspirował sie dziełem Brueghl`a. Weiss był jednym z najwybitniejszych polskich malarzy okresu Młodej Polski i dwudziestolecia międzywojennego. We wczesnym okresie malował symboliczne sceny figuralne, często o tematyce fantastycznej, później także portrety, akty i pejzaże. Zajmował się także grafiką i rzeźbą.

W obrazie Weissa „Pejzaż zimowy ze slizgawką” można zaobserwować wiele podobienstw do dzieła Brueghl`a, zarówno w detalach jak i podobnej tonacji barwnej.

Wojciech Weiss, Pejzaż zimowy ze slizgawką, aukcja Agraart, 2003

Bibliografia:

M. Sanda, Pieter II Breughel, [w:] Yan Van Eyck, Memling, Breughel, Arcydzieła malarstwa z kolekcji Bruckenthal National Museum w Sibiu, Gdańsk 2010

Jedna sztuka